Δυσανάλογο αριθμό ελεύθερων καναλιών (δημόσια, ιδιωτικά, πανελλαδικά, περιφερειακά) σε σχέση με τον πληθυσμό και την εμβέλεια της ελληνικής γλώσσας, διαθέτει η Ελλάδα σύμφωνα με την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για το 2018 και συγκριτικά με άλλες αγορές.
Σύμφωνα με τη λίστα για 28 χώρες της Ε.Ε., η Ελλάδα διαθέτει 153 τηλεοπτικούς σταθμούς ελεύθερης λήψης και 5 συνδρομητικά κανάλια κατέχοντας την 9η και 26η θέση, αντίστοιχα στο ranking. Από τα 153 ελεύθερα κανάλια τα 6 είναι πανελλαδικής εμβέλειας, τα 4 έχουν ιδιοκτήτη το Δημόσιο ενώ τα υπόλοιπα 143 είναι περιφερειακής/τοπικής εμβέλειας.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το 1990, χρονιά έναρξης της ιδιωτικής τηλεόρασης, ο αριθμός των τηλεοπτικών καναλιών της χώρας ανερχόταν σε 31 εκ των οποίων τα 7 ήταν εθνικής εμβέλειας (δημόσια και ιδιωτικά) και τα 24 τοπικής. Το 2008 ο συνολικός αριθμός των τηλεοπτικών σταθμών της χώρας ανέρχεται σε 116 εκ των οποίων τα 16 ήταν εθνικής εμβέλειας και τα 100 τοπικής. Το 2017 ο αριθμός των καναλιών ανέρχεται σε 120.
Πρόκειται για μια επίδοση που δεν τηρεί τις αναλογίες ούτε σε σχέση με τον μέσο όρο ούτε ωστόσο και σε σύγκριση με μεγάλες χώρες της Ευρώπης όπως η Μεγάλη Βρετανία που κόβει πρώτη το νήμα στην κατάταξη της έκθεσης του Παρατηρητηρίου.
Στα τέλη του 2018 στην Ευρώπη λειτουργούσαν 11.123 τηλεοπτικά κανάλια ελεύθερης και συνδρομητικής πρόσβασης, πανεθνικής και τοπικής εμβέλειας, καθώς και 2.917 τηλεοπτικές υπηρεσίες on demand. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 χωρών-μελών είναι εγκατεστημένα συνολικά 4.470 κανάλια, ενώ συνολικά στην Ευρώπη (*) υπάρχουν 5.880 σταθμοί πανεθνικής εμβέλειας. Μεγαλύτερη αγορά είναι αυτή της Μεγάλης Βρετανίας, στην οποία λειτουργούν συνολικά 1.230 τηλεοπτικά κανάλια.
Από τους σταθμούς που είναι εγκατεστημένοι σε ευρωπαϊκό έδαφος, το 91% είναι ιδιωτικοί οργανισμοί και το 8% δημόσιοι, ενώ 1% έχει μικτή ιδιοκτησία. Το 28% των καναλιών αυτών είναι διαθέσιμα και σε υψηλή ευκρίνεια (HD).
Όσον αφορά τις υπηρεσίες on demand (συνολικά 2.917 στην Ευρώπη), οι 1.624 αφορούν την παροχή τηλεοπτικών προγραμμάτων, οι 1.081 υπηρεσίες πληρωμής κατά παραγγελία και 212 δωρεάν υπηρεσίες κατ’ απαίτηση. Από αυτές μόλις το 2% είναι δημόσιες και το 1% έχει μικτή ιδιοκτησία.
Πιο συγκεκριμένα, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει το 2018 η πιο εξέχουσα οπτικοακουστική αγορά της ευρύτερης Ευρώπης με 1.230 τηλεοπτικά κανάλια και 201 υπηρεσίες Pay-on-demand εγκατεστημένες στη χώρα, πολλές από τις οποίες στόχευαν άλλες ευρωπαϊκές οπτικοακουστικές αγορές. Στη Μεγάλη Βρετανία, επίσης είναι εγκατεστημένο το 28% των ελεύθερων καναλιών και το 24% των Pay-on-demand-υπηρεσιών.
Στο τέλος της 2018, εκδόθηκαν συνολικά 4.838 τηλεοπτικές άδειες εξαιρουμένων των τοπικών αδειών.
Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του οπτικοακουστικού τομέα, μέρος του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο, δημοσίευσε πρόσφατα την έκθεση «Υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη: Πληροφορίες για την αγορά». Με βάση τις αναλύσεις δεδομένων των 2018 από τη βάση δεδομένων της Mavise (**), η παρούσα δημοσίευση παρέχει μια επισκόπηση του Ευρωπαϊκού τοπίου των οπτικοακουστικών μέσων από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Η πρώτη επικεντρώνεται στην παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων στην Ευρώπη, παρουσιάζοντας στοιχεία για την τηλεόραση και τις κατ ‘ απαίτηση υπηρεσίες που διατίθενται και είναι εγκατεστημένες στις ευρωπαϊκές αγορές.
Η δεύτερη προοπτική εξετάζει την πρόσβαση και τη διανομή των υπηρεσιών AV στην Ευρώπη, σημειώνοντας την κυριαρχία των επιχειρηματικών μοντέλων υψηλών μισθών των στελεχών στον τομέα.
Η τρίτη προοπτική τονίζει το αυξανόμενο αποτύπωμα της στόχευσης των υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων στην Ευρώπη που εξυπηρετούν μη εγχώριες αγορές.
Περίπου το 28% των καναλιών ήταν διαθέσιμα σε μορφή HD και το ίδιο ποσοστό κατέχουν οι υπηρεσίες on demand.
Οι περισσότεροι τηλεοπτικοί σταθμοί αφορούν σε υπηρεσίες πληρωμής/ή Premium, ενώ το 41% είναι εγκατεστημένοι στην Ευρώπη και διατίθενται δωρεάν. Το κυρίαρχο επιχειρηματικό μοντέλο για τις υπηρεσίες Pay-on-demand είναι η συνδρομή για βίντεο κατ ‘ απαίτηση (SVD) (59%), το οποίο ήρθε πριν από τις συναλλαγές με βίντεο κατ ‘ απαίτηση (TVOD) (41%).
Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν στο 2018 μακράν ο πλέον σημαντικός κόμβος των υπηρεσιών Pay-on-demand που στόχευαν στις ξένες αγορές με σύνολο 130 υπηρεσιών που απευθύνονται σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, εκ των οποίων οι 99 υπηρετούσαν μόνο τις χώρες της Ε.Ε. (28).
Πάνω από το ένα πέμπτο όλων των τηλεοπτικών καναλιών (21% ή 917 κανάλια) και πάνω από το ένα τρίτο (36% ή 306 τηλεοπτικοί σταθμοί) των υπηρεσιών Pay-on-demand με βάση την έκθεση για τις χώρες της Ε.Ε. στόχευαν ειδικά άλλες αγορές της Ε.Ε. των 28. Πιο συγκεκριμένα στην Ευρώπη το 19% των τηλεοπτικών σταθμών δηλαδή 1.136 κανάλια και το 43% (413 κανάλια/πλατφόρμες υπηρεσιών πληρωμής κατ ‘ απαίτηση) υπηρετούν μη εγχώριες αγορές. Μάλιστα ανήκουν κυρίως σε μεγάλες εταιρείες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και ψυχαγωγίας, η πλειονότητα των οποίων είναι αμερικανικής καταγωγής.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τσεχική Δημοκρατία και το Λουξεμβούργο αντιπροσώπευαν το 69% όλων των τηλεοπτικών καναλιών που στοχεύουν σε άλλες αγορές των 28 της Ε.Ε. και και το 75% των υπηρεσιών Pay-on-demand με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία και τις κάτω χώρες.
* Η Ευρώπη περιλαμβάνει τις 28 χώρες της Ε.Ε. και επίσης την Αλβανία, την Αρμενία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Γεωργία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Νορβηγία, τη Ρωσική Ομοσπονδία, την Ελβετία, την Τουρκία και το Μαρόκο.
** Η Mavise database είναι μια δωρεάν βάση δεδομένων για τα τηλεοπτικά κανάλια και τις κατ ‘ απαίτηση υπηρεσίες και άδειες σε 41 ευρωπαϊκές χώρες και το Μαρόκο. Στο αρχείο συμπεριλαμβάνονται όλες οι χώρες και οι τηλεοπτικοί σταθμοί με αδειοδοτημένες οπτικοακουστικές υπηρεσίες. Ο χρήστης μπορεί να ερευνήσει τα μητρώα των αδειών που εκδίδονται από τις ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές οπτικοακουστικών μέσων και να κατεβάσει τα αποτελέσματα αναζήτησής του σε Excel. Η βάση δεδομένων της Mavise, που διαχειρίζεται το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο του οπτικοακουστικού τομέα, υποστηρίζεται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
