O Παλιός Άγιος Αθανάσιος βρίσκεται σε απόσταση 33 χιλιομέτρων από την πόλη της Έδεσσας, χτισμένος σε υψόμετρο 1200 μέτρων, στους πρόποδες του όρους Βόρας, πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν. Πολλοί είναι αυτοί που τον χαρακτηρίζουν «Αράχωβα του Βορρά» και όχι άδικα.
Χαρακτηρισμένος ως διατηρητέος, με την παλιά ονομασία Τσεγάνη, χτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα από κτηνοτρόφους και χτίστες από την Ήπειρο. Κατά τη δεκαετία του ’80 μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’90 ο οικισμός εγκαταλείφθηκε πλήρως αφού κρίθηκε ανασφαλές από γεωλογικής άποψης μετά από σεισμούς, με τους ήδη λιγοστούς κάτοικους του χωριού να ιδρύουν το χωριό Νέος Άγιος Αθανάσιος σε ασφαλέστερο μέρος.
Έπειτα από το άνοιγμα του χιονοδρομικού του Καιμακτσαλάν το 1994, αυξήθηκαν οι ανάγκες της περιοχής σχετικά με την τουριστική δραστηριότητα. Ο ερημωμένος Παλιός Άγιος Αθανάσιος μεταμορφώθηκε σιγά σιγά σε έναν κοσμικό οικισμό, ο οποίος πλέον θεωρείται ένας από τα ομορφότερους ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας.
Χτίστηκαν παραδοσιακοί ξενώνες, αναπαλαιώθηκαν οι παλιές κατοικίες, άνοιξαν γραφικά μαγαζάκια και βέβαια άρχισαν να λειτουργούν μοντέρνα καφέ και ταβέρνες με υπέροχα νοστιμότατα πιάτα και εκλεκτά κρασιά.
Η πέτρα είναι πια ο κυρίαρχος σε κάθε σπίτι, σε κάθε στενό, δείγμα της παραδοσιακής τοπικής Μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, μαγεύοντας τους επισκέπτες με την ομορφιά τους, ταξιδεύοντας τους ταυτόχρονα σε μια άλλη, μακρινή εποχή. Όσο για τις μυρωδιές από τα ψητά και τα λουκάνικα που το σκάνε από τις κουζίνες των εστιατορίων, πραγματικά δεν περιγράφονται…
Αν και ο Παλιός Άγιος Αθανάσιος είναι πλέον γέννημα των αυξανόμενων αναγκών του ανθρώπου, είναι ίσως από τις λίγες φορές που η ανάγκη αυτή δημιούργησε κάτι τόσο όμορφο και τόσο προσεγμένο που πραγματικά αξίζει τον θαυμασμό όλων…
